Cao huyết áp - Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Có thể nói bệnh cao huyết áp là một trong những căn bệnh rất phổ biến trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng. Đây được xem là một bệnh lý liên quan đến tim mạch và có thể ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng.

Vậy đây là căn bệnh gì? triệu chứng như thế nào và cách điều trị ra sao ? Mời bạn đọc cùng phòng khám gia đình Việt Úc tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé.

Nội dung bài viết

Bệnh cao huyết áp là gì?

Cao huyết áp, còn gọi là tăng huyết áp, là một tình trạng mãn tính khi áp lực máu tác động lên thành mạch tăng lên quá mức. Việc huyết áp cao kéo dài gây ra áp lực lớn cho tim, làm tăng gánh nặng lên cơ tim và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm về tim mạch như: bệnh đột quỵ, suy tim, bệnh mạch vành, nhồi máu cơ tim,…

Có một số dạng cao huyết áp chính như sau:

Cao huyết áp nguyên phát (hay còn gọi là vô căn): chiếm khoảng 90% các trường hợp, không xác định được nguyên nhân cụ thể;
Cao huyết áp thứ phát: xuất phát từ các bệnh lý khác như bệnh thận, bệnh động mạch, bệnh van tim, hoặc các rối loạn nội tiết;
Cao huyết áp tâm thu đơn độc: xảy ra khi chỉ số huyết áp tâm thu tăng cao trong khi huyết áp tâm trương vẫn ở mức bình thường;
Cao huyết áp thai kỳ và tiền sản giật: liên quan đến những nguy cơ tim mạch trong giai đoạn mang thai.

Khi mắc cao huyết áp, áp lực máu trong các động mạch tăng mạnh, làm tổn thương các mạch máu và gây ra các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe tim mạch theo thời gian.

Huyết áp cao là bao nhiêu?

Như đã đề cập trước đó, huyết áp là áp lực mà máu tác động lên thành động mạch. Huyết áp được đo bằng hai chỉ số chính: huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương.

Huyết áp tâm thu (khi tim co bóp để đẩy máu đi): Đây là chỉ số cao hơn vì máu được đẩy mạnh qua các động mạch.
Huyết áp tâm trương (khi tim nghỉ giữa hai nhịp đập): Đây là chỉ số thấp hơn do mạch máu không phải chịu áp lực từ việc bơm máu của tim.

Để trả lời câu hỏi “huyết áp bao nhiêu là cao” thì nhiều quốc gia, hiệp hội và các nhà khoa học tim mạch hàng đầu đã đưa ra các hướng dẫn điều trị cụ thể. Tại Việt Nam, các bác sĩ tim mạch thường tuân theo hướng dẫn của Hiệp hội Tim mạch Châu Âu (ESC). Theo hướng dẫn cập nhật của ESC năm 2018, mức độ nghiêm trọng của cao huyết áp được phân loại như sau:

Huyết áp tối ưu: Dưới 120/80 mmHg;
Huyết áp bình thường: Từ 120/80 mmHg trở lên;
Huyết áp bình thường cao: Từ 130/85 mmHg trở lên;
Tăng huyết áp độ 1: Từ 140/90 mmHg trở lên;
Tăng huyết áp độ 2: Từ 160/100 mmHg trở lên;
Tăng huyết áp độ 3: Từ 180/110 mmHg trở lên;
Cao huyết áp tâm thu đơn độc: Khi huyết áp tâm thu từ 140 mmHg trở lên, trong khi huyết áp tâm trương dưới 90 mmHg.

chỉ số huyết áp cao — Các chỉ số cho thấy huyết áp cao

Ngoài ra, mức tiền tăng huyết áp được xác định khi:

Huyết áp tâm thu > 120 – 139 mmHg và huyết áp tâm trương > 80 – 89 mmHg.

Theo Hiệp hội Tim mạch Việt Nam, huyết áp dưới 120/80 mmHg được coi là bình thường. Nếu huyết áp duy trì ở mức từ 140/90 mmHg trở lên, đó là dấu hiệu của tình trạng tăng huyết áp.

Triệu chứng của cao huyết áp

Hầu hết các triệu chứng của cao huyết áp đều rất mờ nhạt và khó nhận biết. Trên thực tế, đa phần bệnh nhân mắc cao huyết áp không hề nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hay triệu chứng cụ thể nào, ngay cả khi bệnh đã tiến triển đến mức đáng lo ngại. Một số ít người có thể gặp phải các triệu chứng thoáng qua như đau đầu, khó thở, hoặc trong một số trường hợp hiếm hoi là chảy máu cam.

triệu chứng cao huyết áp — Đau đầu, khó thở là triệu chứng phổ biến của cao huyết áp

Triệu chứng của bệnh cao huyết áp thường không rõ ràng và thường chỉ được phát hiện khi người bệnh đi khám định kỳ hoặc kiểm tra sức khỏe vì một lý do khác. Chính vì sự ẩn mình của các triệu chứng này, cao huyết áp đã được nhiều nhà khoa học gọi là “kẻ giết người thầm lặng”.

Các dấu hiệu của bệnh thường không rõ ràng và chỉ xuất hiện khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nghiêm trọng. Ở giai đoạn này, các biến chứng tim mạch có thể xảy ra đột ngột, đe dọa tính mạng của người bệnh chỉ trong khoảnh khắc.

Nguyên nhân gây ra tăng huyết áp

Như đã nhắc đến, phần lớn các trường hợp tăng huyết áp không có nguyên nhân rõ ràng và được gọi là tăng huyết áp vô căn. Loại này thường liên quan đến yếu tố di truyền và phổ biến hơn ở nam giới.

Ngoài ra, cao huyết áp thứ phát là kết quả của một số bệnh lý như bệnh thận, rối loạn tuyến giáp, u tuyến thượng thận, hoặc do tác động của một số loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc cảm, cocaine, rượu bia, thuốc lá. Dạng này chỉ chiếm khoảng 5 – 10% tổng số ca bệnh cao huyết áp. Nếu điều trị dứt điểm các nguyên nhân thứ phát, bệnh tăng huyết áp có thể được kiểm soát.

Đối với các trường hợp tăng huyết áp do tác dụng phụ của thuốc, huyết áp có thể trở lại bình thường sau khi ngừng thuốc vài tuần.

Ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 10 tuổi, cao huyết áp thứ phát thường là hậu quả của các bệnh lý khác, điển hình là bệnh thận.

Tăng huyết áp thai kỳ là dạng cao huyết áp đơn thuần, thường xuất hiện sau tuần thai thứ 20. Trong khi đó, tiền sản giật xảy ra sau khi thai nhi được 12 tuần tuổi, đi kèm với các triệu chứng như phù nề và có protein trong nước tiểu. Nguyên nhân của các dạng tăng huyết áp trong thai kỳ có thể bao gồm thiếu máu nghiêm trọng, đa ối, mang thai lần đầu, đa thai, thai phụ trẻ dưới 20 tuổi hoặc trên 35 tuổi, có tiền sử cao huyết áp hoặc đái tháo đường,…

nguyên nhân cao huyết áp — Cao huyết áp có thể do nhiều nguyên nhân

Những ai có nguy cơ mắc cao huyết áp?

Dưới đây là một số đối tượng dễ mắc phải bệnh cao huyết áp:

Người cao tuổi: Khi tuổi tác tăng lên, độ đàn hồi của thành mạch máu giảm đi, dẫn đến nguy cơ cao huyết áp. Có thể nói cao huyết áp là một trong những bệnh thường gặp ở người già nhất.
Giới tính: Nam giới dưới 45 tuổi có tỷ lệ mắc cao huyết áp cao hơn phụ nữ. Tuy nhiên, sau khi mãn kinh, phụ nữ lại có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn nam giới cùng độ tuổi.
Tiền sử gia đình: Những người có thành viên trong gia đình (như cha mẹ hoặc anh chị em) từng mắc bệnh tim mạch thường có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tăng huyết áp.

Ngoài ra, các yếu tố sau đây cũng làm gia tăng nguy cơ mắc cao huyết áp:

Thừa cân hoặc béo phì;
Lối sống ít vận động;
Chế độ ăn uống không lành mạnh;
Tiêu thụ quá nhiều muối;
Sử dụng rượu bia quá mức;
Hút thuốc lá;
Căng thẳng kéo dài.

Điều trị bệnh cao huyết áp

Mục tiêu chính trong việc điều trị cao huyết áp là giữ cho huyết áp của bệnh nhân ổn định ở mức an toàn, thường là dưới 140/90 mmHg đối với các trường hợp thông thường. Tuy nhiên, đối với những bệnh nhân mắc thêm các bệnh lý khác như đái tháo đường hoặc bệnh thận mãn tính, bác sĩ có thể đưa ra liệu trình điều trị nghiêm ngặt hơn, với mục tiêu giữ huyết áp ở mức dưới 130/80 mmHg.

Cần lưu ý rằng, các mức huyết áp mục tiêu có thể khác nhau tùy theo tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân. Dưới đây là các phương pháp điều trị cao huyết áp:

Thay đổi lối sống

Các biện pháp không dùng thuốc luôn đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình điều trị cao huyết áp. Theo khuyến cáo của các bác sĩ, bệnh nhân có thể kiểm soát huyết áp bằng cách:

Điều chỉnh chế độ ăn uống: Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và hạn chế lượng muối tiêu thụ (dưới 6g/ngày);
Tập thể dục đều đặn và vừa sức;
Duy trì cân nặng lý tưởng, giảm cân theo hướng dẫn;
Hạn chế hoặc ngừng uống rượu, bỏ hút thuốc;
Tránh tình trạng nhiễm lạnh đột ngột;
Kiểm soát tốt các bệnh lý liên quan;
Tuân thủ đúng theo hướng dẫn sử dụng thuốc điều trị cao huyết áp từ bác sĩ;
Thường xuyên theo dõi và kiểm tra huyết áp tại nhà bằng các thiết bị đo phù hợp.

chế độ ăn cao huyết áp — Chế độ ăn uống rất quan trong cho người cao huyết áp

Sử dụng thuốc điều trị cao huyết áp

Khi thay đổi lối sống không đủ để cải thiện tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc việc kê đơn thuốc điều trị cao huyết áp cho bệnh nhân.

Mặc dù có nhiều phác đồ điều trị đã được thử nghiệm và chứng minh hiệu quả, bác sĩ vẫn cần theo dõi chặt chẽ trong suốt quá trình điều trị. Điều này nhằm đảm bảo rằng liều lượng, loại thuốc, hoặc sự kết hợp thuốc được điều chỉnh phù hợp nhất với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Trong quá trình sử dụng thuốc, bệnh nhân cần lưu ý ghi nhận các thay đổi về sức khỏe để báo cáo lại với bác sĩ, đặc biệt là nếu có tác dụng phụ không mong muốn xuất hiện.

Điều quan trọng là phải dùng thuốc đều đặn để duy trì huyết áp ổn định, và việc điều trị cao huyết áp thường là kéo dài suốt đời. Bệnh nhân không nên tự ý ngừng thuốc mà phải tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa.

Ngoài ra, một số bài thuốc từ Đông y cũng có thể giúp kiểm soát huyết áp, nhưng cần thực hiện theo đúng hướng dẫn của thầy thuốc Đông y.

Điều trị cao huyết áp trong tình huống khẩn cấp

Trong một số trường hợp cấp cứu, khi huyết áp tăng đột ngột và nghiêm trọng, bệnh nhân cần được điều trị ngay tại phòng cấp cứu hoặc khu chăm sóc đặc biệt. Lúc này, nguy cơ tử vong là rất cao, do đó, việc thở oxy và sử dụng thuốc hạ huyết áp khẩn cấp là cần thiết để kiểm soát tình hình.

Một trong những thách thức lớn nhất trong điều trị các bệnh tim mạch, đặc biệt là cao huyết áp ở nước ta, chính là sự tuân thủ điều trị của bệnh nhân. Việc sử dụng nhiều loại thuốc đồng thời có thể khiến bệnh nhân quên uống thuốc, uống không đúng liều, hoặc không tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ, dẫn đến hiệu quả điều trị không cao. Do đó, bệnh nhân cần nghiêm túc tuân thủ phác đồ điều trị và hợp tác chặt chẽ với bác sĩ để đạt được kết quả điều trị tối ưu.

Dịch vụ đo huyết áp tại nhà của phòng khám Việt Úc

“Dịch vụ đo huyết áp tại nhà” của phòng khám gia đình Việt Úc là một giải pháp y tế hiện đại, mang đến sự tiện lợi và an tâm cho người dân, đặc biệt là người cao tuổi, những người có bệnh lý mãn tính hoặc những ai có nhu cầu theo dõi huyết áp thường xuyên. Với đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị y tế tiên tiến, chúng tôi cam kết mang đến dịch vụ chất lượng, nhanh chóng và chính xác ngay tại ngôi nhà của bạn.

Việc theo dõi huyết áp định kỳ là vô cùng quan trọng để phát hiện sớm các bất thường và ngăn ngừa nguy cơ biến chứng từ các bệnh lý như cao huyết áp, tai biến mạch máu não, hay các vấn đề tim mạch khác. Hiểu được tầm quan trọng này, phòng khám gia đình Việt Úc đã phát triển dịch vụ đo huyết áp tại nhà, giúp bạn dễ dàng kiểm tra sức khỏe mà không cần phải di chuyển đến phòng khám, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu căng thẳng trong quá trình theo dõi sức khỏe.

Chúng tôi cung cấp dịch vụ đo huyết áp tại nhà với quy trình chuyên nghiệp, bảo mật thông tin và luôn đặt lợi ích sức khỏe của khách hàng lên hàng đầu. Đội ngũ y tế của chúng tôi sẽ đến tận nơi, thực hiện các bước đo huyết áp một cách nhẹ nhàng và chính xác, đồng thời tư vấn và giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến kết quả đo. Bạn sẽ nhận được kết quả ngay lập tức và có thể thảo luận trực tiếp với bác sĩ để có những hướng dẫn chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Với dịch vụ bác sĩ gia đình của phòng khám gia đình Việt Úc cung cấp, quý khách liên hệ với chúng tôi ngay hôm nay để đặt lịch hẹn và trải nghiệm dịch vụ y tế tận tâm, chuyên nghiệp ngay tại ngôi nhà của bạn.

Chi nhánh phòng khám gia đình Việt Úc TPHCM

Gọi miễn phí: 1800 6894
MST: 0316119724
Fanpage : Phòng khám gia đình Việt Úc
Địa chỉ: Lầu 1, Lầu 2, Số 215 Đường Đinh Tiên Hoàng, Tân Định, Quận 1 Hồ Chí Minh

Chi nhánh phòng khám gia đình Việt Úc Hà Nội