Bệnh tiêu chảy ở người lớn – nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tiêu chảy là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến mà nhiều người trưởng thành gặp phải. Đây là tình trạng đi ngoài phân lỏng hoặc nước với tần suất nhiều hơn bình thường (thường là trên 3 lần/ngày). Tiêu chảy có thể là cấp tính (kéo dài dưới 2 tuần) hoặc mãn tính (kéo dài hơn 4 tuần).

Trong bài viết này phòng khám gia đình Việt Úc sẽ cung cấp thông tin chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu, triệu chứng, cách điều trị tại nhà và các loại thuốc thường dùng để điều trị bệnh tiêu chảy ở người lớn.

Nguyên nhân gây nên tiêu chảy ở người lớn

Tiêu chảy ở người lớn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:

1. Nhiễm trùng đường ruột

• Vi khuẩn: Các vi khuẩn như E. coli, Salmonella, Shigella, và Campylobacter là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy, thường do ăn phải thực phẩm hoặc nước uống bị ô nhiễm.
• Virus: Rotavirus, Norovirus, và Adenovirus có thể gây tiêu chảy cấp tính, đặc biệt là ở những người có hệ miễn dịch yếu.
• Ký sinh trùng: Giardia, Cryptosporidium, và Entamoeba histolytica có thể gây tiêu chảy kéo dài, thường liên quan đến việc sử dụng nước hoặc thực phẩm không đảm bảo vệ sinh.

2. Chế độ ăn uống

• Tiêu thụ quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, đồ ăn cay, hoặc chất kích thích như rượu, cà phê.
• Không dung nạp lactose hoặc gluten (bệnh Celiac).

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc như kháng sinh, thuốc trị tiểu đường, hoặc thuốc kháng axit có chứa magie có thể gây tiêu chảy.

Chẳng hạn chúng ta có thể thấy nếu uống nhiều thuốc gút (gout) cũng sẽ dẫn đến tình trạng tiêu chảy nhiều.

Tham khảo thêm chủ đề: cách hạ sốt cho người lớn tại nhà

Bệnh lý đường tiêu hóa: Hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm đại tràng, bệnh Crohn, hoặc viêm loét dạ dày tá tràng.

Nguyên nhân khác:

• Căng thẳng, lo lắng kéo dài.
• Rối loạn chức năng tiêu hóa do tuổi tác hoặc thay đổi nội tiết tố.

Phân loại bệnh tiêu chảy ở người lớn

Hiện nay tiêu chảy được phân loại bao gồm cấp tính, bán cấp và mạn tính. Trong đó phổ biến nhất là tiêu chảy cấp tính và mạn tính, chúng khác nhau về thời gian, nguyên nhân và cách điều trị, chúng tôi có làm một bảng so sánh để độc giả tham khảo bên dưới

Dấu hiệu và triệu chứng bệnh tiêu chảy ở người lớn

Tiêu chảy ở bất kỳ lứa tuổi nào dù là người lớn hay trẻ em cũng thường đi kèm với các dấu hiệu và triệu chứng sau:

Triệu chứng chính:

1. Đi ngoài phân lỏng hoặc nước nhiều lần trong ngày.
2. Cảm giác mót rặn hoặc đau quặn bụng trước khi đi ngoài.

Ngoài ra chúng ta có thể thấy một số triệu chứng kèm theo tuỳ theo mức độ

• Buồn nôn hoặc nôn mửa.
• Đau bụng, chướng bụng.
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao (trong trường hợp nhiễm trùng).
• Mệt mỏi, suy nhược cơ thể.

Dấu hiệu mất nước là dấu hiệu đặc trưng của bệnh tiêu chảy, bệnh nhân có thể gặp các biểu hiện phổ biến bên dưới

• Khô miệng, khát nước.
• Tiểu ít hoặc nước tiểu sẫm màu.
• Da khô, nhăn nheo.
• Chóng mặt, hoa mắt, đặc biệt khi đứng lên.

Khi nào cần đi khám bác sĩ nếu bị tiêu chảy

• Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày mà không cải thiện.
• Phân có máu hoặc chất nhầy.
• Sốt cao trên 39°C.
• Dấu hiệu mất nước nặng như lú lẫn, tim đập nhanh, hoặc hôn mê.

Điều trị bệnh tiêu chảy cho người lớn tại nhà

Về cơ bản thì điều thị tiêu chảy nói chung đều có phương pháp giảm cơn tiêu chảy thông qua chế độ dinh dưỡng và thuốc uống kèm theo.

Trong hầu hết các trường hợp tiêu chảy cấp tính, người bệnh có thể tự điều trị tại nhà bằng các biện pháp sau:

1. Bù nước và điện giải:

• Uống nhiều nước lọc, nước trái cây pha loãng, hoặc dung dịch oresol để bù lại lượng nước và điện giải bị mất.
• Tránh đồ uống có cồn, cà phê, hoặc nước ngọt có gas vì chúng có thể làm tình trạng tiêu chảy nặng hơn.

2. Chế độ ăn uống phù hợp:

• Ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa như cháo, súp, cơm trắng, bánh mì, khoai tây luộc.
• Tránh thực phẩm giàu chất béo, đồ cay nóng, hoặc sữa (nếu không dung nạp lactose).
• Bổ sung thực phẩm giàu probiotic như sữa chua để cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

3. Nghỉ ngơi đầy đủ: Hạn chế vận động mạnh và dành thời gian nghỉ ngơi để cơ thể phục hồi.

4. Theo dõi triệu chứng: Ghi lại tần suất đi ngoài, tính chất phân, và các triệu chứng kèm theo để thông báo với bác sĩ nếu cần.

Ngoài ra, để phòng ngừa tiêu chảy ở người lớn thì chúng ta cần lưu ý một số ý như sau

• Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Ăn chín, uống sôi, tránh thực phẩm không đảm bảo vệ sinh.
• Bảo quản thực phẩm đúng cách, tránh để ôi thiu.
• Tiêm phòng đầy đủ, đặc biệt là vaccine phòng ngừa Rotavirus.

Thuốc điều trị tiêu chảy cho người lớn

Đối với các thuốc tiêu chảy phổ biến thì chúng ta hoàn toàn có thể tìm thấy ở các tiệm thuốc tây trên toàn quốc. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị tiêu chảy.

Phòng khám gia đình Việt Úc khuyên các bạn nên tìm hiểu kỹ hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên môn để có thuốc uống phù hợp với tình trạng bệnh, sức khoẻ và độ tuổi.

Chúng tôi có chia sẻ về thuốc điều trị tiêu chảy cho trẻ em độc giả có thể tham khảo thêm

Các loại thuốc điều trị tiêu chảy cho người lớn thường dùng bao gồm:

• Thuốc cầm tiêu chảy: Loperamide (Imodium): Giúp giảm nhu động ruột, làm chậm quá trình đi ngoài. Hoặc bạn có thể sử dụng Bismuth subsalicylate (Pepto-Bismol) đây là thuốc có tác dụng kháng khuẩn và giảm tiết dịch đường ruột.
• Thuốc kháng sinh: Chỉ được sử dụng khi tiêu chảy do nhiễm khuẩn, ví dụ như Ciprofloxacin hoặc Metronidazole.
• Thuốc bù nước và điện giải: Dung dịch oresol là lựa chọn hàng đầu để bù nước và điện giải.
• Thuốc giảm đau và hạ sốt: Paracetamol hoặc Ibuprofen có thể được dùng để giảm đau bụng và hạ sốt.
• Probiotic: Giúp phục hồi hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa.

Khi nào cần gặp bác sĩ nếu bị tiêu chảy

Người bệnh nên đi khám ngay nếu gặp các triệu chứng sau:

• Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày mà không cải thiện.
• Dấu hiệu mất nước nặng.
• Phân có máu hoặc chất nhầy.
• Đau bụng dữ dội hoặc sốt cao.

Kết luận

Hi vọng qua bài viết mà đội ngũ phòng khám gia đình Việt Úc chia sẻ sẽ giúp bạn hiểu được nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa bệnh tiêu chảy ở người lớn.

Tiêu chảy ở người lớn tuy phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu, và cách điều trị sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe. Nếu các triệu chứng không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Hiện nay phòng khám gia đình Việt Úc cung cấp dịch vụ y tế cơ bản tại nhà có thể đến khám tư vấn và chỉ định thuốc phù hợp cho người lớn và trẻ em khi bị tiêu chảy. Quý khách hàng có thể liên hệ trực tiếp qua Hotline hoặc biểu mẫu liên hệ để được hỗ trợ.