Bệnh uốn ván nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị tại nhà

Uốn ván là một trong những căn bệnh cần được tiêm chủng càng sớm càng tốt để bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là với phụ nữ đang mang thai. Vậy, bảng giá tiêm phòng uốn ván có mắc không? Để giải đáp thắc mắc, bạn cùng phòng khám gia đình Việt Úc tìm hiểu ngay sau đây.

Uốn ván là bệnh gì?

Uốn ván là bệnh nhiễm trùng cấp tính nặng nề, gây ra bởi vi khuẩn Clostridium tetani. Các triệu chứng của bệnh được biểu hiện rõ nhất là xuất hiện những cơn co cứng cơ và khiến người bệnh cảm thấy đau đớn. Cơn đau sẽ bắt đầu tại các cơ nhai, cơ gáy và cơ mặt sau đó là cơ toàn thân. Nếu không phát hiện và chữa trị kịp thời, bệnh gây ra những biến chứng nguy hiểm và nặng nhất là tử vong.

Tất cả mọi người đều có thể mắc uốn ván khi tiếp xúc với mầm bệnh qua vết thương hở. Những đối tượng có nguy cơ cao là: nông dân, công nhân, người làm việc ở nông trại, công nhân dọn vệ sinh, thanh niên xung phong, mẹ bầu và thai thi trong quá trình sinh nở. 

Các dấu hiệu bệnh uốn ván qua từng giai đoạn

Mỗi người đều phải chủ động tìm hiểu các dấu hiệu bệnh uốn ván để nhận biết sớm và điều trị kịp thời, tránh những hậu quả đáng tiếc. Sau đây là các dấu hiệu thường gặp của bệnh qua từng giai đoạn.

Thời kỳ ủ bệnh

Bệnh uốn ván có thời kỳ ủ bệnh ngắn từ 3-21 ngày. Trong khoảng thời gian này, vi khuẩn bắt đầu xâm nhập và phát triển trong vết thương khiến người bệnh bị cứng cơ hàm. Khoảng 15% trường hợp uốn ván sau khi bị thương sẽ bắt đầu khởi phát bệnh trong vòng 3 ngày và 10% phát bệnh trong vòng 14 ngày. Mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng phụ thuộc vào thời gian ủ bệnh. Nếu thời gian ủ bệnh ngắn thì mức độ bệnh càng nặng.

Thời kỳ khởi phát

Bệnh nhân bị uốn ván bước vào giai đoạn khởi phát kéo dài 1 – 7 ngày sau khi xuất hiện triệu chứng cứng cơ hàm lần đầu tiên. Tình trạng cứng hàm biểu hiện rõ ràng như:

• Gây mỏi hàm, nói chuyện khó khăn
• Nuốt bị vướng, khó khăn trong việc nhai nuốt, khó mở miệng,…

Các triệu chứng này ngày một nặng hơn mà không có dấu hiệu giảm đi. Nếu thử đè lưỡi để ấn hàm xuống thì lúc này hàm của bạn sẽ cắn chặt hơn, đây còn được gọi là dấu hiệu trismus.

Ngoài co cứng cơ hàm, người bệnh còn bị co cứng các cơ ở bộ phận khác như: cơ mặt, cơ gáy, cơ lưng, cơ bụng. Các cơn co cứng cơ tăng lên làm cho người bệnh đau đớn, cảm giác bồn chồn, sốt cao, vã mồ hôi và nhịp tim nhanh thấy rõ.

Thời kỳ toàn phát

Bệnh uốn ván tiến triển tới giai đoạn toàn phát khi bệnh nhân bắt đầu nhận thấy những cơn co giật toàn thân hay hầu họng. Giai đoạn này kéo dài từ 1 – 3 tuần với các triệu chứng:

• Cơ thể liên tục bị co cứng cơ, gây cảm giác đau đớn và khiến người bệnh ưỡn cong người lên.
• Co thắt hầu họng làm người bệnh không nuốt được hoặc nếu được thì sẽ gây vướng, đọng đờm khiến người bệnh liên tục bị sặc.
• Bệnh gây ra từng cơn co thắt thanh quản làm cho người bệnh lâm vào tình trạng nguy kịch như toàn thân tím tái, không thở được, cuối cùng là suy hô hấp làm tim ngừng đập.
• Tần suất co giật toàn thân tăng lên khi cơ thể bị kích thích.  Tuy nhiên bệnh nhân vẫn tỉnh táo và nhận thức được, họ nắm chặt tay, cong lưng, tay, chân ở các tư thế dạng gấp, chân duỗi. 
• Cơ thể người bệnh xuất hiện từng cơn vã mồ hôi, đờm ở cổ ngày càng nhiều, da dẻ xanh xao tím tái kèm theo sốt cao liên tục và huyết áp tăng giảm thất thường, rối loạn nhịp tim dẫn đến tim ngừng đập.

Thời kỳ lui bệnh

Khi các cơn co giật toàn thân hay co giật ở cổ họng giảm dần thì tình trạng co cứng cũng sẽ giảm đi. Cơ miệng sẽ từ từ chuyển động lại được và há rộng hơn, phản xạ nuốt dần bình phục trở lại. Thời kỳ này kéo dài vài tuần cho đến hàng tháng tuỳ theo mức độ nặng của bệnh.

Trải qua các thời kì của bệnh uốn ván, bệnh nhân có thể phải mang theo những di chứng cả đời. Một số biến chứng nguy hiểm là: viêm phổi, tắc nghẽn động mạch phổi, viêm xoang,…

Chúng tôi có chia sẻ về bảng giá tiềm vắc xin uốn ván để độc giả có thể tham khảo thêm ở bài viết đính kèm.

Kinh nghiệm phòng bệnh uốn ván

Như đã chia sẻ ở trên, căn bệnh uốn ván rất nguy hiểm và gây ra nhiều biến chứng nặng nề cho người bệnh nếu không cấp cứu kịp thời. Chính vì lẽ có, việc tiêm vacxin uốn ván đúng lúc, đúng thời điểm là rất quan trọng và cần thiết. Đặc biệt, các mẹ bầu nên tiêm phòng uốn ván trong thời gian mang bầu để bảo vệ cho cả mẹ và thai nhi. 

Bộ Y tế luôn luôn có những biện pháp tuyên truyền và thông tin đến người dân để khuyến khích họ tiêm phòng vacxin uốn ván theo sự hướng dẫn của nhân viên y tế. Vacxin uốn ván sẽ được tiêm cơ bản 3 mũi và tiêm nhắc lại mỗi 5 – 10 năm.

Một số loại vắc xin uốn ván phổ biến trên thị trường:

• Vacxin 6 trong 1 Infanrix Hexa
• Vacxin 6 trong 1 Hexaxim
• Vacxin 5 trong 1 Pentaxim
• Uốn ván, bạch hầu hấp phụ (Td)
• Vacxin uốn ván hấp phụ (TT)
• Vacxin 4 trong 1 Tetraxim
• Vacxin 3 trong 1 Adacel
• Vacxin 3 trong 1 Boostrix
• Huyết thanh uốn ván (SAT)

Ngoài tiêm phòng vắc xin, bạn có thể lưu ý 1 số vấn đề sau để phòng ngừa mắc bệnh:

• Làm việc ở môi trường nông trại, công trường cần mang đồ bảo hộ lao động để tránh tiếp xúc với mầm bệnh.
• Khi trên da có vết thương hở, cần rửa thật sạch và sát trùng vết thương. Nếu dẫm phải đinh hoặc kim loại sắc nhọn, han gỉ nên xử lý vết thương ngay và đến bệnh viện để tiêm phòng.

Một số cách phòng tránh bệnh uốn ván tại nhà

Phòng bệnh uốn ván tại nhà là điều luôn nên làm trong mọi gia đình . Thực hiện những biện pháp bên dưới sẽ giúp làm giảm nguy cơ mắc bệnh uốn ván và bảo vệ sức khỏe của bạn cũng như những người thân trong gia đình.

1. Tiêm phòng uốn ván:
   • Tiêm vaccine uốn ván là cách hiệu quả nhất để phòng bệnh. Trẻ em nên được tiêm vaccine DTP (bạch hầu, ho gà, uốn ván) theo lịch tiêm chủng quốc gia.
   • Người lớn và phụ nữ mang thai cần tiêm nhắc lại vaccine uốn ván mỗi 10 năm hoặc theo chỉ định của bác sĩ.
2. Xử lý vết thương đúng cách:
   • Rửa sạch vết thương ngay lập tức bằng xà phòng và nước sạch để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn.
   • Sử dụng dung dịch sát trùng (như cồn hoặc nước oxy già) để làm sạch vết thương sâu hơn.
   • Che vết thương bằng băng gạc sạch và thay băng thường xuyên để giữ vết thương khô ráo và sạch sẽ.
3. Tránh tiếp xúc với môi trường dễ gây nhiễm trùng:
   • Tránh đi chân trần ở những nơi có đất bẩn, phân động vật hoặc các vật liệu có thể chứa vi khuẩn Clostridium tetani.
   • Khi làm việc trong vườn hoặc tiếp xúc với đất, hãy đeo găng tay và giày bảo hộ.
4. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống:
   • Tắm rửa sạch sẽ hàng ngày và giữ vệ sinh thân thể.
   • Dọn dẹp và giữ gìn nhà cửa, sân vườn sạch sẽ để tránh tích tụ bụi bẩn và phân động vật.
5. Nhận biết và xử lý sớm các triệu chứng của uốn ván:
   • Nếu có vết thương nhiễm trùng và bạn chưa được tiêm phòng uốn ván trong vòng 10 năm qua, hãy đến cơ sở y tế ngay để được tư vấn và tiêm phòng.
   • Theo dõi các triệu chứng như co giật cơ, khó nuốt, cứng hàm và cứng cổ, và liên hệ bác sĩ ngay nếu có dấu hiệu nghi ngờ.

Kết luận

Hi vọng các thông tin trên mà Việt Úc cung cấp sẽ giúp độc giả hiểu biết về bệnh uốn ván và cách phòng tránh.

Như đã nói ở trên, bệnh uốn ván là một bệnh cấp tính nặng, có khả năng gây tử vong cao do độc tố của vi khuẩn uốn ván gây ra các cơn co giật toàn thân và ảnh hưởng tới hệ hô hấp, tim mạch. Vì thế, mỗi người dân đều cần được tiêm phòng đủ những mũi uốn ván cơ bản.

Theo thống kê, tỷ lệ mắc uốn ván hàng năm là 0,1 – 0,2 trường hợp/1 triệu dân với tỷ lệ tử vong là 13,2%. Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc uốn ván là 1,87 trường hợp/100.000 dân mỗi năm và tỷ lệ tử vong dưới 5%.

Mỗi người nên chủ động tìm hiểu về bảng giá tiêm phòng uốn ván và tiêm phòng định kỳ theo khuyến cáo nhé.