Cách rửa vết thương hở tại nhà

Vết thương hở, dù nhỏ, cũng là nơi vi khuẩn có thể xâm nhập gây nhiễm trùng. Việc nắm vững cách rửa vết thương hở tại nhà đúng cách là bước quan trọng đầu tiên để giúp vết thương mau lành và ngăn ngừa các biến chứng không mong muốn.

Phòng khám gia đình Việt Úc sẽ hướng dẫn bạn quy trình chi tiết để xử lý các vết thương hở nhỏ tại nhà một cách an toàn và hiệu quả.

Lưu ý: Hướng dẫn này chỉ áp dụng cho các vết thương hở nhỏ, nông, ít chảy máu. Bạn cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và xử lý bởi nhân viên y tế chuyên nghiệp đối với các trường hợp sau:

• Vết thương sâu.

• Vết thương rộng.

• Vết thương chảy máu nhiều.

• Vết thương có dị vật khó lấy ra.

• Vết thương do động vật cắn.

• Vết thương có dấu hiệu nhiễm trùng (sưng, nóng, đỏ, đau tăng, có mủ, sốt).

Tại sao cần rửa vết thương hở đúng cách?

Việc rửa và chăm sóc vết thương hở đúng cách mang lại nhiều lợi ích quan trọng:

• Ngăn ngừa nhiễm trùng: Da là hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể chống lại vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh khác. Khi hàng rào này bị phá vỡ, vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể và gây nhiễm trùng. Rửa vết thương giúp loại bỏ bụi bẩn, mảnh vụn và vi khuẩn, giảm đáng kể nguy cơ này. Các dấu hiệu nhiễm trùng thường gặp bao gồm: sưng, nóng, đỏ, đau tăng lên, chảy mủ (dịch màu vàng, xanh hoặc có mùi hôi), và có thể kèm theo sốt.
• Thúc đẩy quá trình lành thương: Một vết thương sạch sẽ, không bị nhiễm trùng sẽ có điều kiện tốt nhất để các tế bào mới phát triển và tái tạo mô, từ đó giúp vết thương mau lành hơn.
• Giảm nguy cơ sẹo xấu: Chăm sóc vết thương đúng cách từ đầu có thể giúp giảm thiểu tình trạng viêm nhiễm kéo dài và tổn thương mô sâu, từ đó hạn chế việc hình thành sẹo lồi, sẹo lõm hoặc các loại sẹo xấu khác.

Cách rửa vết thương hở tại nhà

Đây là quy trình từng bước để làm sạch vết thương hở nhỏ tại nhà:

Bước 1: Cầm máu (nếu cần)

Nếu vết thương đang chảy máu nhẹ, dùng miếng gạc sạch hoặc vải sạch ép nhẹ lên vết thương cho đến khi máu ngừng chảy hoặc chảy rất ít. Đối với vết thương nhỏ, quá trình này thường chỉ mất vài phút. 

Tuy nhiên, nếu bạn đã ấn giữ trong vài phút mà máu vẫn chảy nhiều không ngừng, đó là lúc bạn cần tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.

Bước 2: Rửa vết thương bằng nước sạch

Đây là bước quan trọng nhất để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và các mảnh vụn nhỏ ra khỏi vết thương. Đặt vết thương dưới vòi nước máy đang chảy nhẹ nhàng. Nước chảy sẽ giúp cuốn trôi các tác nhân gây nhiễm trùng. Bạn nên thực hiện bước này trong khoảng vài phút để đảm bảo vết thương được làm sạch sơ bộ một cách kỹ lưỡng. Đối với các vết thương nhỏ, việc sử dụng nước máy sạch thường là đủ và an toàn, ít gây kích ứng hơn so với các dung dịch khác.

Bước 3: Làm sạch nhẹ nhàng bằng xà phòng và nước

Sử dụng một ít xà phòng dịu nhẹ trên miếng gạc sạch hoặc đầu ngón tay đã rửa sạch. Nhẹ nhàng làm sạch vùng da xung quanh vết thương. Lưu ý tránh để xà phòng lọt vào trực tiếp trong lòng vết thương vì xà phòng có thể gây kích ứng mô nhạy cảm và làm chậm quá trình lành thương. Làm sạch theo chuyển động hướng ra ngoài từ trung tâm vết thương.

Bước 4: Loại bỏ dị vật (nếu có)

Sau khi rửa trôi bằng nước, hãy kiểm tra kỹ vết thương xem có còn sót lại bụi bẩn, cát, sỏi hoặc các mảnh vụn nhỏ nào không. Nếu thấy có, bạn có thể dùng nhíp đã được làm sạch để gắp nhẹ nhàng ra. Nếu dị vật cắm sâu, khó lấy ra hoặc việc lấy ra gây đau đớn nhiều, không cố gắng lấy mà hãy đến cơ sở y tế.

Bước 5: Rửa lại vết thương

Rửa lại vết thương dưới vòi nước sạch hoặc dùng nước muối sinh lý để loại bỏ hoàn toàn xà phòng và bất kỳ mảnh vụn nào còn sót lại sau khi gắp.

Nếu bạn muốn sử dụng dung dịch sát khuẩn, hãy chọn các loại dịu và được khuyến cáo sử dụng trên vết thương hở, ví dụ như povidone-iodine (hay povidine) pha loãng hoặc chlorhexidine sát khuẩn theo hướng dẫn. Tuyệt đối không dùng cồn hoặc oxy già đổ trực tiếp vào vết thương hở. Chỉ nên dùng các dung dịch này để làm sạch vùng da xung quanh vết thương, không phải lòng vết thương.

Bước 6: Lau khô nhẹ nhàng

Sử dụng một miếng gạc vô trùng sạch hoặc một chiếc khăn sạch và mềm. Nhẹ nhàng chấm nhẹ lên vùng da xung quanh để thấm hết nước còn đọng lại. Hãy tránh chà xát mạnh vì thao tác này có thể gây tổn thương thêm cho da. Vết thương hở nhỏ thường lành tốt nhất trong môi trường hơi ẩm, nên bạn không cần thiết phải lau khô kiệt hoàn toàn bề mặt vết thương.

Bước 7: Băng vết thương

Đối với hầu hết các vết thương hở nhỏ, việc băng lại giúp giữ cho vết thương sạch sẽ, tránh tiếp xúc với bụi bẩn và vi khuẩn, đồng thời bảo vệ vết thương khỏi bị tổn thương thêm. Hãy chọn loại băng phù hợp với kích thước của vết thương, đảm bảo toàn bộ vết thương được che phủ bởi phần gạc của băng. Dán băng chắc chắn vào da nhưng lưu ý không băng quá chặt làm cản trở lưu thông máu đến vùng bị thương.

Những điều cần lưu ý khi chăm sóc vết thương hở tại nhà

Việc chăm sóc đúng cách là yếu tố then chốt, nhưng cũng cần biết những điều nên tránh và cách hỗ trợ cơ thể từ bên trong để quá trình hồi phục diễn ra tốt nhất.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng một số thói quen hoặc quan niệm sai lầm có thể làm tình trạng vết thương trở nên tồi tệ hơn như:

• Không tự ý đắp các loại lá cây, thuốc bột, kem đánh răng, nghệ tươi hoặc các chất không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm chứng khoa học vào vết thương. 
• Không chọc vỡ các nốt phỏng (mụn nước) trên hoặc xung quanh vết thương, trừ khi có chỉ định và hướng dẫn của nhân viên y tế. 
• Không ngâm vết thương trong nước quá lâu (như khi tắm bồn, đi bơi ở ao, hồ, bể bơi công cộng) cho đến khi vết thương đã lành tương đối hoặc được bảo vệ kỹ càng bằng băng chống thấm nước chuyên dụng. 
• Không gãi hoặc cạy vảy vết thương đang trong quá trình lên da non. 
• Không tự ý sử dụng các loại thuốc kháng sinh đường uống hoặc tiêm mà không có chỉ định của bác sĩ. 
• Tránh để vết thương tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời quá lâu, đặc biệt là khi đang lên da non. 
• Không sử dụng các loại băng dính thông thường (băng keo điện, băng keo giấy văn phòng) để băng vết thương
• Theo dõi các dấu hiệu bất thường và tái khám

Khi nào cần đến gặp bác sĩ thay vì tự xử lý tại nhà?

Mặc dù nhiều vết thương hở nhỏ có thể được xử lý tại nhà, một số trường hợp đòi hỏi sự can thiệp y tế chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn và kết quả điều trị tốt nhất. 

Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay nếu vết thương có các đặc điểm sau:

• Chảy máu nhiều, không ngừng sau khi đã áp dụng các biện pháp cầm máu tại nhà trong khoảng 10-15 phút.
• Vết thương sâu (thấy cả mô mỡ, cơ hoặc xương), rộng (dài hơn 2cm hoặc hở miệng nhiều), hoặc có bờ mép nham nhở khó khép lại.
• Có dị vật lớn, mảnh vụn nằm sâu trong vết thương mà bạn không thể tự lấy ra một cách an toàn.
• Vết thương do động vật cắn (chó, mèo, động vật hoang dã) hoặc do người cắn, vì nguy cơ nhiễm trùng từ các vết thương này rất cao.
• Vết thương do vật kim loại bẩn, gỉ sét đâm vào (nguy cơ uốn ván cao).
• Xuất hiện các dấu hiệu nhiễm trùng rõ rệt như đã mô tả ở trên, đặc biệt nếu tình trạng không cải thiện hoặc xấu đi sau 1-2 ngày tự chăm sóc.
• Người bị thương có các bệnh lý nền ảnh hưởng đến quá trình lành thương như đái tháo đường, suy giảm hệ miễn dịch, bệnh mạch máu ngoại biên.
• Bạn chưa được tiêm phòng uốn ván trong vòng 5 năm (đối với vết thương bẩn, sâu) hoặc 10 năm (đối với vết thương sạch, nông).
• Vết thương nằm ở các vị trí quan trọng như mặt, khớp, bộ phận sinh dục.

Tại Phòng khám gia đình Việt Úc, đội ngũ bác sĩ của chúng tôi luôn sẵn sàng thăm khám, đánh giá và xử lý các loại vết thương, đảm bảo bạn nhận được sự chăm sóc y tế kịp thời và phù hợp.

Phòng khám gia đình Việt Úc tự hào là địa chỉ chăm sóc sức khỏe uy tín, cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao cho cá nhân và gia đình.