Chế độ chăm sóc giảm nhẹ cho người bị K phổi bao gồm những gì?

Ung thư phổi, hay K phổi, là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến và có tỷ lệ tử vong cao trên toàn cầu cũng như tại Việt Nam. Bên cạnh các phương pháp điều trị đặc hiệu như phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, liệu pháp nhắm trúng đích hay miễn dịch, chăm sóc giảm nhẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng, đặc biệt khi bệnh ở giai đoạn tiến triển hoặc khi các biện pháp điều trị chuyên biệt không còn mang lại hiệu quả mong muốn. Vậy, chế độ chăm sóc giảm nhẹ cho người bị K phổi bao gồm những gì?

Hiểu về K phổi (ung thư phổi)

Trước khi đi sâu vào chăm sóc giảm nhẹ, chúng ta cần hiểu rõ về căn bệnh này.

K phổi là gì?

K phổi hay còn gọi là ung thư phổi, là tình trạng các tế bào bất thường phát triển một cách không kiểm soát trong phổi, hình thành nên các khối u. Những khối u này có thể phá hủy các mô phổi xung quanh, cản trở chức năng hô hấp và di căn đến các bộ phận khác của cơ thể. Phổi là cơ quan chính của hệ hô hấp, nơi diễn ra quá trình trao đổi khí oxy và carbon dioxide.

Ung thư phổi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trong các loại ung thư tại Hoa Kỳ, ở cả nam giới và phụ nữ. Mỗi năm, số ca tử vong do ung thư phổi nhiều hơn so với ung thư đại tràng, tuyến tiền liệt, buồng trứng, bạch huyết và ung thư vú cộng lại.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của K phổi

Nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi là hút thuốc lá, bao gồm cả hút thuốc chủ động và tiếp xúc với khói thuốc thụ động.

• Hút thuốc lá: Các bác sĩ tin rằng hút thuốc lá gây ung thư phổi do tổn thương các tế bào lót phổi. Khói thuốc lá chứa hàng ngàn chất độc hại, trong đó có nhiều chất gây ung thư. Khi hít phải, những thay đổi trong mô phổi bắt đầu gần như ngay lập tức. Ban đầu, cơ thể có thể sửa chữa những tổn thương này, nhưng với việc tiếp xúc lặp đi lặp lại, các tế bào bình thường ngày càng bị hư hại, trở nên bất thường và cuối cùng là ung thư có thể phát triển. Nguy cơ ung thư phổi tăng theo thời gian và số lượng thuốc lá hút.
• Tiếp xúc với khói thuốc thụ động: Ngay cả khi không hút thuốc, nguy cơ ung thư phổi vẫn tăng nếu thường xuyên hít phải khói thuốc từ người khác.
• Tiếp xúc với khí radon: Radon là một loại khí phóng xạ tự nhiên, sản phẩm của sự phân hủy urani trong đất, đá và nước. Hít phải khí radon ở nồng độ cao có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi.
• Tiếp xúc với amiăng và các hóa chất khác: Làm việc trong môi trường tiếp xúc với amiăng, asen, niken, crom và nhựa đường có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi, đặc biệt ở người hút thuốc.
• Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư phổi: Những người có cha mẹ, anh chị em ruột hoặc người thân mắc ung thư phổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Sử dụng quá nhiều rượu: Uống nhiều rượu có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi.
• Một số bệnh phổi mãn tính: Những người mắc các bệnh như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) có thể có nguy cơ ung thư phổi cao hơn.

Nếu bỏ hút thuốc, ngay cả sau khi đã hút thuốc trong nhiều năm, vẫn có thể làm giảm đáng kể nguy cơ phát triển ung thư phổi.

Các triệu chứng thường gặp của K phổi

Ung thư phổi thường không gây ra dấu hiệu và triệu chứng ở giai đoạn sớm. Các dấu hiệu và triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi bệnh đã tiến triển. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Ho mới xuất hiện và kéo dài không dứt.
• Thay đổi tính chất cơn ho mãn tính (ví dụ: “ho của người hút thuốc” trở nên nặng hơn).
• Ho ra máu, dù chỉ một lượng nhỏ.
• Khó thở.
• Đau ngực.
• Thở khò khè.
• Khàn tiếng.
• Giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Đau xương.
• Nhức đầu.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào gây lo lắng, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám.

Các loại K phổi phổ biến 

Dựa trên hình ảnh tế bào học dưới kính hiển vi, K phổi được chia thành hai loại chính, ảnh hưởng đến lựa chọn phương pháp điều trị:

• Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC): Thường liên quan mật thiết đến tiền sử hút thuốc lá nặng, chiếm khoảng 15% các trường hợp. Loại này có xu hướng phát triển nhanh và di căn sớm.
• Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ (NSCLC): Là loại phổ biến hơn, chiếm khoảng 85% các trường hợp. NSCLC bao gồm các dưới nhóm như ung thư biểu mô tuyến, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tế bào lớn.

Chăm sóc giảm nhẹ là gì?

Chăm sóc giảm nhẹ là sự chăm sóc chuyên biệt tập trung vào việc giảm bớt sự đau đớn và các triệu chứng nghiêm trọng khác của bệnh tật. Nó không nhằm mục đích chữa khỏi bệnh mà là cải thiện chất lượng cuộc sống cho cả bệnh nhân và gia đình. Chăm sóc giảm nhẹ có thể được thực hiện cùng với các phương pháp điều trị ung thư khác như hóa trị, xạ trị hoặc phẫu thuật.

Khi nào nên bắt đầu chăm sóc giảm nhẹ cho người bị K phổi?

Một quan niệm sai lầm phổ biến là chăm sóc giảm nhẹ chỉ dành cho những bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối hoặc khi các phương pháp điều trị đặc hiệu không còn hiệu quả. Thực tế, các chuyên gia y tế khuyến nghị nên tích hợp chăm sóc giảm nhẹ sớm vào kế hoạch điều trị tổng thể, ngay từ khi bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư phổi, bất kể giai đoạn bệnh hay tiên lượng.

Việc bắt đầu chăm sóc giảm nhẹ sớm mang lại nhiều lợi ích. Nó giúp kiểm soát triệu chứng tốt hơn, cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng cho cả người bệnh và người chăm sóc. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những bệnh nhân ung thư phổi được chăm sóc giảm nhẹ sớm thường có chất lượng cuộc sống tốt hơn và thậm chí, trong một số trường hợp, có thể kéo dài thời gian sống thêm so với những người chỉ nhận điều trị ung thư tiêu chuẩn đơn thuần.

Chế độ chăm sóc giảm nhẹ cho người K phổi bao gồm những gì?

Chế độ chăm sóc giảm nhẹ cho người bị K phổi là một chương trình đa chiều, tập trung vào nhiều khía cạnh khác nhau của sức khỏe và đời sống người bệnh.

1. Kiểm soát triệu chứng thể chất

Người bệnh K phổi thường phải đối mặt với nhiều triệu chứng gây khó chịu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày. Chăm sóc giảm nhẹ tập trung vào việc kiểm soát hiệu quả các triệu chứng này:

• Đau: Đau là một trong những triệu chứng phổ biến và gây ám ảnh nhất. Các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ đau, tính chất cơn đau để lựa chọn phương pháp giảm đau phù hợp, từ thuốc giảm đau không kê đơn, thuốc opioid, cho đến các kỹ thuật can thiệp như phong bế thần kinh hoặc xạ trị giảm đau vào vùng xương di căn.
• Khó thở: Cảm giác hụt hơi, khó thở thường xuyên xảy ra do khối u chèn ép đường thở, tràn dịch màng phổi hoặc do suy giảm chức năng phổi. Các biện pháp có thể bao gồm sử dụng thuốc giãn phế quản, liệu pháp oxy, thuốc lợi tiểu (nếu có phù phổi), chọc hút dịch màng phổi, hoặc các kỹ thuật thở và thư giãn.
• Ho mạn tính: Ho kéo dài, ho ra máu có thể làm người bệnh kiệt sức. Việc điều trị ho bao gồm xác định nguyên nhân (nếu có thể) và sử dụng thuốc giảm ho, thuốc làm loãng đờm.
• Mệt mỏi: Mệt mỏi do ung thư là một cảm giác kiệt sức dai dẳng, không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi. Quản lý mệt mỏi bao gồm việc điều chỉnh lối sống, tập luyện nhẹ nhàng phù hợp, đảm bảo dinh dưỡng và đôi khi là sử dụng thuốc.
• Chán ăn, sụt cân: Đây là vấn đề thường gặp, có thể do tác dụng phụ của điều trị hoặc do chính bệnh ung thư gây ra. Chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn chế độ ăn phù hợp, dễ tiêu hóa, giàu năng lượng và protein. Có thể cần dùng thêm thuốc kích thích ăn uống hoặc các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng.
• Buồn nôn và nôn: Các thuốc chống nôn hiệu quả sẽ được sử dụng để kiểm soát triệu chứng này, đặc biệt nếu người bệnh đang hóa trị.
• Các vấn đề khác: Táo bón, tiêu chảy, mất ngủ, loét do tì đè (ở những bệnh nhân nằm lâu) cũng sẽ được quan tâm và xử trí thích hợp.

2. Hỗ trợ tâm lý, tình cảm và tinh thần

Chẩn đoán K phổi và quá trình điều trị thường gây xáo trộn tâm lý nặng nề cho cả người bệnh lẫn gia đình. Người bệnh phải đối mặt với nhiều cảm xúc tiêu cực như lo âu, sợ hãi, buồn bã, và các chuyên gia tâm lý, nhân viên công tác xã hội sẽ giúp họ kiểm soát những cảm xúc này qua tư vấn, trị liệu.

Đồng thời, việc nâng đỡ đời sống tinh thần, giúp người bệnh tìm thấy hy vọng và ý nghĩa qua các cuộc trò chuyện, kết nối tâm linh hay tôn giáo cũng rất quan trọng. Sự hỗ trợ này còn mở rộng đến cả gia đình, nhằm giảm nhẹ gánh nặng, xoa dịu lo âu cho người thân, giúp họ vững tâm hơn khi đồng hành cùng người bệnh trong giai đoạn khó khăn.

3. Hỗ trợ các vấn đề xã hội và thực tiễn

Bệnh tật thường kéo theo nhiều vấn đề thực tế cần giải quyết, ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống hàng ngày và những dự định tương lai của người bệnh cũng như gia đình của người bệnh. 

Trong quá trình này, việc tạo điều kiện cho những cuộc trao đổi cởi mở và trung thực giữa người bệnh, người thân và đội ngũ y tế về tình trạng bệnh, diễn tiến có thể xảy ra, cũng như các quyết định điều trị là hết sức cần thiết. Đội ngũ chăm sóc giảm nhẹ sẽ đồng hành, giúp người bệnh có thể lập kế hoạch chăm sóc trước (advance care planning), qua đó nói rõ những nguyện vọng của mình về chăm sóc y tế cho giai đoạn sau của bệnh, khi bản thân có thể không còn đủ minh mẫn để tự quyết định.

Song song đó, đội ngũ cũng hỗ trợ tìm kiếm các nguồn lực tài chính từ cộng đồng hay tổ chức (nếu có), đồng thời cung cấp thông tin và tư vấn cơ bản về các vấn đề pháp lý như việc chuẩn bị di chúc hay giấy ủy quyền. Những sự chuẩn bị này giúp người bệnh và gia đình phần nào vơi bớt những lo toan thực tế, yên tâm hơn để tập trung vào việc chăm sóc. 

4. Chăm sóc cuối đời

Khi bệnh tiến triển đến giai đoạn không còn đáp ứng với các phương pháp điều trị đặc hiệu, chăm sóc giảm nhẹ tập trung hoàn toàn vào việc đảm bảo sự thoải mái, phẩm giá và bình yên cho người bệnh trong những ngày tháng cuối đời. Điều này bao gồm việc kiểm soát triệu chứng tối ưu, hỗ trợ tâm lý cho cả người bệnh và gia đình, và tôn trọng những nguyện vọng của người bệnh về nơi chăm sóc và các nghi thức cuối đời.

Dịch vụ chăm sóc điều dưỡng tại nhà của Phòng khám gia đình Việt Úc

Thấu hiểu những gánh nặng và lo âu mà bệnh nhân ung thư phổi và gia đình phải đối mặt, Phòng khám gia đình Việt Úc cung cấp dịch vụ chăm sóc điều dưỡng tại nhà chuyên nghiệp và tận tâm, hỗ trợ đắc lực cho quá trình chăm sóc giảm nhẹ.

Với đội ngũ điều dưỡng giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản về chăm sóc bệnh nhân ung thư, đặc biệt là các kỹ năng chăm sóc giảm nhẹ, chúng tôi cam kết mang đến sự thoải mái, an toàn và chất lượng cuộc sống tốt nhất cho người bệnh ngay tại tổ ấm của mình. Dịch vụ của chúng tôi bao gồm:

• Theo dõi và quản lý các triệu chứng như đau, khó thở, mệt mỏi.
• Chăm sóc vết thương, vết loét (nếu có).
• Hỗ trợ dinh dưỡng qua đường miệng hoặc ống thông.
• Thực hiện y lệnh thuốc của bác sĩ (tiêm, truyền dịch theo chỉ định).
• Hướng dẫn gia đình các kỹ năng chăm sóc cơ bản và nâng cao.
• Hỗ trợ tâm lý, lắng nghe và chia sẻ cùng người bệnh và gia đình.

Phòng khám gia đình Việt Úc luôn đặt người bệnh làm trung tâm, phối hợp chặt chẽ với bác sĩ điều trị và gia đình để xây dựng kế hoạch chăm sóc cá nhân hóa, phù hợp nhất với tình trạng và nguyện vọng của mỗi bệnh nhân. Chúng tôi tin rằng, việc được chăm sóc trong môi trường quen thuộc sẽ góp phần quan trọng giúp người bệnh K phổi giữ vững tinh thần và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Để tìm hiểu thêm về dịch vụ chăm sóc điều dưỡng tại nhà và các gói chăm sóc giảm nhẹ của chúng tôi, vui lòng truy cập Dịch Vụ Chăm Sóc Giảm Nhẹ Tại Nhà.

Hoặc liên hệ trực tiếp với Phòng khám gia đình Việt Úc để được tư vấn chi tiết. 

Chúng tôi luôn sẵn lòng đồng hành cùng bạn và gia đình!