Các loại thuốc được sử dụng trong chăm sóc giảm nhẹ

Chăm sóc giảm nhẹ là một phương pháp chăm sóc y tế chuyên biệt, tập trung vào việc cải thiện chất lượng cuộc sống cho những người đang phải đối mặt với các căn bệnh nghiêm trọng. Mục tiêu không chỉ là kéo dài sự sống, mà là làm cho mỗi ngày còn lại của người bệnh trở nên ý nghĩa, thoải mái và ít đau đớn nhất có thể. Nền tảng của phương pháp chăm sóc này chính là việc kiểm soát hiệu quả các triệu chứng gây khó chịu, và thuốc đóng một vai trò không thể thiếu trong quá trình này.

Dưới đây là một cái nhìn chi tiết hơn về các nhóm triệu chứng phổ biến và những loại thuốc thường được các bác sĩ tin dùng để kiểm soát chúng.

Lưu ý quan trọng: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo để giúp bạn hiểu rõ hơn về các phương pháp điều trị. Mỗi người bệnh là một cá thể riêng biệt, và việc lựa chọn thuốc, liều lượng phải do bác sĩ quyết định dựa trên tình trạng sức khỏe cụ thể. Tuyệt đối không được tự ý mua và sử dụng thuốc mà không có sự chỉ định và theo dõi của chuyên gia y tế.

Các loại thuốc kiểm soát cơn đau

Đau là một trong những triệu chứng đáng sợ và gây suy nhược nhất. Trong chăm sóc giảm nhẹ, không một bệnh nhân nào phải chịu đựng những cơn đau không cần thiết. Việc kiểm soát đau được tiếp cận một cách có hệ thống, tùy thuộc vào mức độ và loại đau.

• Với cơn đau từ nhẹ đến trung bình: Đối với những cơn đau ở mức độ này, các bác sĩ thường bắt đầu với những loại thuốc giảm đau thông thường. Paracetamol là một ví dụ điển hình và được sử dụng rộng rãi. Nó hoạt động bằng cách ngăn chặn các tín hiệu đau gửi đến não, giúp giảm cảm giác đau mà không gây nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Đây thường là lớp thuốc nền tảng trong phác đồ điều trị đau.
• Với cơn đau từ trung bình đến nặng: Khi các loại thuốc thông thường không còn đủ hiệu quả, nhóm thuốc giảm đau opioid sẽ được cân nhắc. Morphine là một trong những loại thuốc lâu đời và hiệu quả nhất trong nhóm này. Nhiều người thường lo sợ về nguy cơ “nghiện” khi nghe đến tên thuốc này. Tuy nhiên, trong môi trường chăm sóc giảm nhẹ, mục tiêu là sự thoải mái của người bệnh. Dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ, Morphine được sử dụng một cách an toàn để kiểm soát cơn đau dữ dội, giúp người bệnh có thể nghỉ ngơi và sinh hoạt. Ngoài Morphine, các loại thuốc khác trong nhóm này như Fentanyl, thường ở dạng miếng dán, cũng được sử dụng để giảm đau kéo dài và ổn định.
• Với cơn đau do tổn thương thần kinh: Đây là một loại đau đặc biệt, thường được mô tả là cảm giác nóng rát, bỏng, châm chích hoặc như điện giật. Cơn đau này thường không đáp ứng tốt với các thuốc giảm đau thông thường. Vì vậy, các bác sĩ sẽ sử dụng các loại thuốc “bổ trợ”. Amitriptyline là một ví dụ, vốn là một loại thuốc chống trầm cảm nhưng lại rất hiệu quả trong việc làm dịu các dây thần kinh bị kích thích quá mức, từ đó giảm đau. Các loại thuốc chống co giật cũng có thể được sử dụng cho mục đích tương tự.

Các loại thuốc kiểm soát các triệu chứng về hô hấp

• Khó thở: Cảm giác hụt hơi, ngạt thở là một trải nghiệm vô cùng đáng sợ, gây ra hoảng loạn và lo lắng tột độ. Điều thú vị là không phải lúc nào cảm giác này cũng đi kèm với tình trạng thiếu oxy trong máu. Để giúp người bệnh giảm bớt cảm giác “đói không khí” này, các bác sĩ thường dùng Morphine ở liều thấp. Morphine không chữa lành phổi, nhưng nó tác động lên trung tâm hô hấp ở não, làm giảm sự nhạy cảm với tình trạng khó thở, giúp nhịp thở của người bệnh trở nên chậm rãi, sâu và bình tĩnh hơn.
• Tăng tiết dịch ở họng giai đoạn cuối: Trong những ngày hoặc giờ cuối cùng của cuộc đời, một số bệnh nhân có thể mất khả năng nuốt, dẫn đến việc tích tụ dịch tiết ở cổ họng, tạo ra âm thanh lọc xọc khi thở. Dù người bệnh có thể không còn cảm thấy khó chịu, nhưng âm thanh này có thể gây đau khổ cho người thân. Để làm khô bớt dịch tiết và giúp hơi thở của người bệnh trở nên êm ái hơn, các bác sĩ thường sử dụng Hyoscine Hydrobromide.

Các loại thuốc kiểm soát các triệu chứng về tiêu hóa

• Buồn nôn và nôn: Đây là triệu chứng rất phổ biến, có thể do bản thân căn bệnh, do tác dụng phụ của hóa trị, xạ trị hoặc các loại thuốc khác. Để kiểm soát, các bác sĩ sẽ dùng thuốc chống nôn. Metoclopramide là một lựa chọn hàng đầu, giúp dạ dày rỗng nhanh hơn và chặn các tín hiệu gây buồn nôn lên não. Tùy vào nguyên nhân gây nôn, các loại thuốc khác như Haloperidol hoặc Cyclizine cũng có thể được cân nhắc.
• Táo bón: Táo bón, đặc biệt là do thuốc giảm đau opioid, là một vấn đề dai dẳng và gây khó chịu. Nguyên tắc quan trọng là “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Bất cứ khi nào một bệnh nhân bắt đầu dùng opioid, bác sĩ sẽ kê ngay thuốc nhuận tràng. Một sự kết hợp phổ biến là Docusate và Senna. Docusate giúp làm mềm phân, trong khi Senna kích thích nhu động ruột để đẩy phân ra ngoài.
• Chán ăn, sụt cân: Việc mất cảm giác thèm ăn là rất phổ biến. Mục tiêu điều trị không phải lúc nào cũng là để người bệnh tăng cân trở lại, mà là để cải thiện sự ngon miệng và niềm vui trong ăn uống. Dexamethasone, một loại steroid, thường được sử dụng trong thời gian ngắn để kích thích sự thèm ăn và mang lại cảm giác khỏe khoắn hơn cho người bệnh.

Các loại thuốc kiểm soát các triệu chứng về tâm thần kinh

• Mê sảng, lú lẫn: Đây là tình trạng thay đổi ý thức đột ngột, khiến người bệnh mất phương hướng, lú lẫn, kích động hoặc nhìn thấy ảo giác. Nguyên nhân có thể do nhiễm trùng, mất nước hoặc tác dụng phụ của thuốc. Sau khi tìm và điều trị nguyên nhân gốc rễ, các bác sĩ có thể dùng Haloperidol để giúp làm dịu các triệu chứng, giúp người bệnh bình tĩnh và minh mẫn hơn.
• Bồn chồn, vật vã giai đoạn cuối: Đây là một trạng thái kích động không yên ở giai đoạn rất gần cuối đời. Để giúp người bệnh có được sự bình yên và ra đi một cách thanh thản, các bác sĩ thường dùng các loại thuốc an thần tác dụng nhanh như Midazolam.
• Lo âu và trầm cảm: Nỗi đau về tinh thần cũng cần được quan tâm như nỗi đau thể chất. Với những cơn lo lắng cấp tính, các loại thuốc như Diazepam có thể giúp người bệnh bình tĩnh lại nhanh chóng. Nếu người bệnh có các dấu hiệu của trầm cảm kéo dài, các loại thuốc chống trầm cảm như  Sertraline có thể được kê đơn như một phần của kế hoạch chăm sóc toàn diện, bao gồm cả hỗ trợ tâm lý.

Việc quản lý các triệu chứng phức tạp này đòi hỏi chuyên môn và sự tận tâm. Nếu bạn đang chăm sóc người thân mắc bệnh hiểm nghèo và cần sự hỗ trợ chuyên nghiệp, đội ngũ y tế của Phòng khám gia đình Việt Úc luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn. Dịch vụ chăm sóc giảm nhẹ và điều dưỡng tại nhà của chúng tôi được thiết kế để mang lại sự thoải mái tối đa cho người bệnh ngay tại ngôi nhà thân thuộc của họ. Chúng tôi sẽ phối hợp chặt chẽ với bác sĩ điều trị để thực hiện y lệnh một cách chính xác, an toàn, đồng thời hỗ trợ về tâm lý và các nhu cầu sinh hoạt hàng ngày, giúp giảm bớt gánh nặng cho gia đình và mang lại những ngày tháng cuối đời bình yên, ý nghĩa cho người bệnh.

Để được tư vấn miễn phí và tìm hiểu thêm về các gói dịch vụ phù hợp, vui lòng liên hệ với chúng tôi thông qua hotline 1800 6894 tại TP.HCM hoặc thông qua website.